Video Format Rehberi

Bir önceki yazımızda "Video ve Video Bileşenleri" ile ilgili yazmıştık.

Yazının ayrıntılarına buradan ulaşabilirsiniz. Şimdi yazımızın ikinci bölümüne geçelim.

Kodek ve video formatı (dosya uzantısı) aynı şey midir?

Diyerek bitirmiştik birinci makaleyi, sorumuzun cevabı ise; hayır, yine de bazen aynı ada sahip olmaları kafa karıştırıcı olabilir.

II. Çeşitli Video Formatları (uzantıları) Nelerdir?

Dosya biçimini bir tür kapsayıcı olarak düşünebilirsiniz.

Kapsayıcının içinde belirli bir codec bileşeni kullanılarak sıkıştırılmış veri bulunur.

Örneğin, Windows Media Audio gibi bir dosya biçimi Windows Media Audio codec bileşeni kullanılarak sıkıştırılmış veri içerir. Ancak, Audio Video Interleaved (AVI) gibi bir dosya biçimi, MPEG-2, DivX veya XviD codec bileşenleri dahil birçok farklı codec tarafından sıkıştırılmış veri içerebilir.

AVI dosyaları herhangi bir codec bileşeni tarafından sıkıştırılmamış veri de içerebilir. Bunun sonucunda, dosyayı sıkıştırmak için hangi codec bileşenlerinin kullanıldığına ve bilgisayarınızda hangi codec bileşenlerinin yüklü olduğuna bağlı olarak, bazı AVI dosyalarını yürütürken diğerlerini yürütemeyebilirsiniz. Aynı nedenden dolayı, bir AVI dosyasının ses kısmını yürütebiliyorken, video kısmını yürütemeyebilirsiniz.

Çeşitli Video Formatları (Dosya Uzantıları):

AVI, VCD, SVCD, DVD, MPG, ASF, WMV,MPEG, MOV,DAT,FLV, MKV,MP4 şeklinde sıralanabilir.

“AVI:

Audio Video Interleaved (Ses ve görüntü etkileşimli dosya) aslında bilgisayarımızda görüntü ve ses kayıtlarının saklanmasına yarayan bir dosya formatı.

Bu formatın yaratıcısı Microsoft olduğu için günümüzde hemen hemen bütün bilgisayarlarda bu formatla yaratılmış dosyaları çalıştırmanız mümkün.

“MOV:

Movie” formatı ve Real Player’ın “RA” formatı. Aslında daha çok internet üzerinde yayıncılık amacıyla yaratılmış formatlar. Bu formattaki dosyaları bilgisayarınızda çalıştırabilmeniz için Quicktime ve Real Player programlarını da yüklemeniz gerekiyor.

VCD:

VCD MPEG1 tabanlı bir formattır. Sabit , 1150 kbit bitrate'e ve 352x240 çözünürlüğe sahiptir. Genellikle düşük kalitede (KAMERA / TS / TC / VHS çekim / TV çekimi(analog) küçük boyut elde etme, tek cd'ye sığdırabilme amaçlı kullanılır. VCD'ler ve SVCD'ler süreye dayalıdır, yani bir diskin kapasitesinden daha büyük bir MPEG film gene de (süre sayesinde) 74 dakikalık bir CD'ye sığabilir.

SVCD:

SVCD ise MPEG2 bazlıdır (DVD gibi) ve 2500kbit'e kadar değişken(variable) bitrate değerlerine izin verir, ayrıca 480x480 (NTSC) çözünürlüğe sahiptir, ve oynatıldığı zaman 4:3 görüntü oranını alır. Değişken bitrate'ten dolayı tek CD'ye sığacak uzunluk kesin bilinmemektedir, fakat genellkle 35-60 dakikanın bir CD'ye sığdığı görülmüştür. Değişken bitrate kullanarak SVCD yapımı sırasında çoklu geçişler (multi-pass) kullanılırması önemlidir. Belki yapım süresi uzar, fakat sonuç daha net olur.

DVD:

DVD (Digital Versatile Disk) bilindiği gibi Mpeg-2 teknolojisi üzerine kurulmuştur. DVD, VCD gibi çok dar bir çerçeveye sahip değildir. Öncelikle 720x576 boyutlarında video kullanmaktadır ve bant genişliği de değişken olabilir. Mpeg-2 formatı da yapı olarak Mpeg-1'i andıran bir sıkıştırma algoritmasına sahiptir. En büyük farklarından biri Mpeg-2'nin videodaki field yapısını desteklemesidir. Yani DVD mpeg 1 ve 2 çözümleme tekniğini kullanılarak videonun özel diske(dvd diyoruz ona) kaydı ile oluşan topluluğu ifade eder.

DivX / XviD:

DivX formatı multimedya platformları için tasarlanmıştır. İki codec kullanır: biri düşük hareket (low motion), öbürü ise yüksek hareket (high motion). Uzun süre önce yapılmış filmlerin çoğu low-motion olarak yaratılmıştır, ve high-motion da da problemler vardır. İki codec arasındaki değişimleri sağlayarak daha kaliteli sonuçlar elde edebilmek için SBC (Smart Bitrate Control-Akıllı Bitrate Kontrolü) adlı bir metod geliştirilmiştir. DivX'ler genellikle DVD'lerden rip edilmiştir ve bir CD'ye 2 saatlik iyi kalite DivX sığdırılabilir. Farklı türde codec'ler mevcuttur, en ünlüleri Divx ile XviD dir.

"rip nedir " bir sonraki makalede ele alacağız.

MKV:

Matroska Video Avi /Ogm gibi bir dosya türüdür, RealMedia formatının çok geliştirilmiş şeklidir esasen. Tek dosyada altyazı, film cover vs. çoklu seçeneklerde kodlanabilir fakat, donanım DiVX lerde desteklenmez.

Gerekli altyapı artık sağlandığından pek çok yerde desteği mevcuttur.

MPEG:

Mpeg-1, Mpeg-2, Mpeg-4 kodek sıkıştırmayı kullanan video formatlarının uzantılarıdır.

ASF:

Microsoft media player için geliştirilmiş yüksek sıkıştırmalı ama kaliteli video formatıdır. Divx formatına benzer. Media Player güncel sürümleri ile oynatılabilir.

WMV:

.wmv uzantısı hem görüntü hem de ses içeren windows media tabanlı dosyalara aittir.

DAT:

Dat uzantısı sadece vcd/dvd playerların filmi tanıması için gereklidir.Aslında mpeg 1 video sıkıştırma yönteminden ibarettir.

(Digital Audio Tape)

Normal teyp şeridi üzerine "1"ler ve "0"lardan ibaret olan dijital bilgiyi yazıp okumaya olanaklı hale getiren sistemlerdir. Pahalıdırlar ve profesyonel amaçlı olarak kullanılırlar. Kayıt devri değiştirilebildiğinden en yavaş devirle 8 saatlik kayıda izin veren modelleri vardır. Genellikle arşiv amaçlı kullanılırlar. CD'de olduğu gibi ister 5. parçadan, ister 12. parçadan olmak üzere dilediğiniz gibi parça seçimi yapabilirsiniz. Bu lükse sahip olmak için DAT'ı ortasında bir yerde cihaza koymamanız şartıyla. Kayıt kaynağı olarak bir CD player kullanıldığında "1"ler ve "0"lardan ibaret dijital bilgi DAT'in kasetine de bire bir aynen geçtiğinden kayıt kalitesi CD'deki ile tam aynı olacaktır. CD'den farkı kasetin eskimesi riskidir. Yazma ve okuma olayları mekanik ve manyetiktir. Dijital bilgi bir mikroişlemci aracılığı ile bir formattan diğerine çevrilir. CD'deki gibi kaydın arka planında "ssss" sesi DAT'ta da duyulmaz. DAT'lar pahalı olduklarından yaygın olarak kullanılmazlar. 1980'li yılların sonlarında DAT olayı daha piyasada yokken bazı müzikseverler bildiğimiz HI-FI özellikteki ev videoları kullanarak VHS (Video Home System) video kasetlerine müzik kaydediyorlardı. Plak ya da başka bir kaynaktan video cihazına müzik kaydediliyordu. Videodaki kayıt edilmiş kaset play tuşuna basılarak çalıştırıldığında, tabii ki görüntü olmadan sadece müzik dinleniyordu. Video sistemi "ssss" sesini mümkün olan en aza indirmek için dizayn edildiğinden oldukça kaliteli müzik kayıtlarına izin veriyordu ise de bu tip video kasetlere sadece müzik kayıt yapma olayı, dijital teknolojinin ilerlemesi sonucu daha sonra terkedildi.

FLV:

Adobe Flash programı ile kullanılmak üzere tasarlanmış internet Video dosyasıdır. görüntü kalitesi düşük olmasına rağmen internette sıkça kullanılmaktadır.

MP4:

Mpeg-4 sıkıştırması kullanan Film veya video parçasıdır. Genelde internet sitelerinde veya bazı cep tipi mp4 oynatıcılarda kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

Dosya içersindeki görüntü MPEG-4 formatında sıkıştırılış olur ses kısmı ise AAC formatında sıkıştırımıştır.

Bir sonraki makale bir videonun kalitesinin nasıl anlaşılacağı ile ilgili olacak.